Bu, bir həqiqətdir ki, siyasi partiya vətəndaşların siyasi iradəsini ifadə etmək üçün yaradılan kollektiv alətdir. Birləşmək azadlığı isə siyasi partiyaların öz fəaliyyətlərində əsas tutduqları prioritet prinsipdir. Müasir siyasi həyatın nəbzi bir çox hallarda məhz siyasi partiyaların fəaliyyəti ilə tənzimlənir.
Siyasi sistemin mərkəzi elementi olan partiyalar ilk növbədə dövlətdə siyasi hakimiyyətə malik olmağa can atır, yerli və mərkəzi idaretmə orqanlarında öz nümayəndələri vasitəsilə təmsil olunmaq istəyirlər. Bu reallığı bütün sivil və demokratik dövlətlər qəbul edir və öz fəaliyyətlərində rəhbər prinsip kimi həyata keçirirlər.
Demokratik dünyanın mühüm tərkib hissəsi olan Azərbaycan Respublikası da bu baxımdan istisna təşkil etmir. Ölkəmiz demokratiyaya davamlı proses kimi yanaşaraq onun inkişafı naminə ardıcıl və sistemli addımlar atır, siyasi sistemin daha da təkmilləşməsi məqsədi ilə müvafiq islahatlar kursunu həyata keçirir. Xüsusilə son illərdə Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında hərtərəfli və genişmiqyaslı islahatlar kursu yeni mərhələyə yüksəlmişdir. Ölkəmizdə yeni siyasi konfiqurasiya formalaşmışdır. Siyasi mədəniyyət keyfiyyətcə yeni mərhələyə keçmişdir. Partiyalararası dialoqun möhkəm təməli qoyulmuşdur və onun inkişaf istiqamətlərinin konturları cızılmışdır.
Vətən müharibəsində müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə yenilməz ordumuz və “dəmir yumruq”a çevrilmiş xalqımızın əldə etdiyi tarixi qələbə yeni siyasi reallıqlar yaratmışdır. Bütün bu gerçəkliklər fonunda qanunvericilik sahəsində də siyasi sistemin təkmilləşdirilməsi mənafeyinə xidmət edən addımların atılması tarixi zərurətə çevrilmişdir. Bu yolda ən mühüm addım “Siyasi partiyalar haqqında” yeni qanun layihəsinin hazırlanması oldu. Qanun layihəsinin hazırlanması prosesində dünyanın aparıcı 20 ölkəsinin təcrübəsi və Venesiya komissiyasının siyasi partiyaların fəaliyyətinin tənzimlənməsi üzrə 2010-cu və 2020-ci illərdə qəbul etdiyi tövsiyələri nəzərə alınmışdır.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin 11 yanvar 2023-cü il tarixində imzaladığı müvafiq Fərmanla “Siyasi partiyalar haqqında” qanun qüvvəyə minmişdir. Nəticədə ölkəmizin siyasi sisteminin dayanıqlı və hərtərəfli inkişafı üçün olduqca mühüm qanunvericilik bazası formalaşmışdır.
Bəs bu mühüm hüquqi bazanın tətbiqi məsələləri hansı səviyyədədir? Bu istiqamətdə hansı əməli addımlar atılmışdır? Bu prosesdə siyasi partiyaların fəallığı və adekvatlıq əmsalını necə qiymətləndirmək olar?
Elə eyni məntiqlə may ayının 16-da Prezident Administrasiyası tərəfindən Milli Məclis Aparatının, Mərkəzi Seçki Komissiyasının, Hesablama Palatasının, Ədliyyə və Maliyyə nazirliklərinin, o cümlədən 25 siyasi partiyanın nümayəndələrinin iştirakı ilə “Siyasi partiyalar haqqında Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiqi məsələləri” adlı tədbir keçirilmişdir.
Tədbirdə çıxış edən Prezident Administrasiyasının Siyasi partiyalar və qanunvericilik hakimiyyəti ilə əlaqələr şöbəsinin müdiri Ədalət Vəliyevin əsaslandırılmış, konkret faktlara və arqumentlərə söykənən mövqeyinə gorə, əvvəla, bu qanunun qəbul edilməsi bir daha təsdiqlədi ki, Azərbaycan Respublikası Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında demokratiyaya davamlı bir proses kimi yanaşır və bu istiqamətdə adrıcıl və sistemli addımlar atır.
İkincisi, Azərbaycanda formalaşmış yeni siyasi konfiqurasiya və siyasi mədəniyyətin bundan sonrakı inkişafı üçün mühüm qanunvericilik bazası formalaşmışdır.
Üçüncüsü, Azərbaycanda siyasi sistemin dayanıqlığı və partiyalararası dialoqun keyfiyyətcə yeni məznun kəsb etməsi üçün əlverişlı imkanlar pəncərəsi açılmşdır.
Dördüncüsü, ölkəmizdə siyasi partiyaların yaranması, dövlət qeydiyyatı və formalaşması prosesində keyfiyyət əmsalının həlledici amilə çevrilməsi təmin edilmişdir.
Beşincisi, siyasi partiyalar arasında sağlam siyasi rəqabət mühitinin yaranması, habelə ümummilli məsələlərdə onların vahid mövqedən çıxış etmələri üçün yeni imkanlar və mexanizmlər formalaşmışdır.
Altıncısı, dövlət orqanları ilə siyasi partiyalar arasında konstruktiv əməkdaşlıq mühiti yaranmışdır və onun inkişaf etdirilməsinin geniş perspektivləri mövcuddur.
Qeyd edilən istiqamətlər üzrə müvafiq dovlət qurumları və siyasi partiya təmsilçiləri arasında ətraflı fikir mübadiləsi aparılmışdır.
Müzakirələrin nəticəsi olaraq belə bir ortaq anlaşma əldə edilmişdir ki, partiyalardaxili, dövlət orqanları və partiyalar arasında sağlam əməkdaşlıq mühitinin qorunması və inkişaf etdirilməsi Azərbaycan dövlətinin milli maraqlarından irəli gələn məsələlərdir. İqtidar-müxalifət münasibətləri konstruktiv əməkdaşlığa, sağlam tənqidə, təşəbbüskarlığa və ən başlıcası ümummilli məsələlərdə ortaq mövqeyə əsaslanmalıdır. Ulu öndər Heydər Əliyevin müdrik kəlamında deyildiyi kimi, “Kim müxalifətdə durursa-dursun, ancaq Vətəninə, xalqına, mənəviyyatına, məsləyinə müxalifətdə durmasın.”
Vətəninə, xalqına, mənəviyyatına və məsləyinə müxalif olan yalnız bir siyasi partiya-AXCP demokratiyanın mühüm elementi olan siyasi dialoq mühitindən yenə də boyun qaçırdı. Bununla da “azadlıq aşiqləri”ləri və onların miskin tör-töküntüləri bir daha öz kimliklərini və mahiyyətlərini ortaya qoydular. Doğrudan da “sürünmək üçün doğulanlar heç vaxt uça bilməz”. Həqiqətən də, xalqın gözü tərəzidir: “qozbeli qəbir düzəldər.”
Artıq ölkə ictimai fikrində “AXCP” və “boykot” ifadələri sinonimləşib. “AXCP” deyəndə “boykot”, “boykot” deyəndə “AXCP” yada düşür. Əslində isə xalqımız bu siyasi qruplaşmanı çoxdan boykot edibdir. Yaddan çıxmayan əsl həqiqət budur.
Bu davranışları ilə AXCP və eyni “bulaq”dan “su” içənlər öz uğursuz siyasi talelərini çoxdan müəyyən edibdir. Bu antimilli ünsürlər “siyasi yalquzaq”lığa məhkumdurlar. Bu yanaşmanın isbata ehtiyacı yoxdur, onu bir aksiom tələbi kimi də qəbul etmək olar.

Elman Nəsirov
Milli Məclisin deputati, YAP Təftiş Komissiyasinin üzvü,
siyasi elmlər doktoru, professor

Fransa yenidən “müstəmləkəçilik libası”na bürünüb, korsikalıların azadlıq mübarizəsini qan içində boğmaqdadır. 1768-ci ildə Korsikanı işğal edən Fransa bu regionda törətdiyi qətl və vəhşilik aksiyalarının artıq sayını itiribdir. Özünü beynəlxalq ictimai fikrə “sülh göyərçini” kimi sırımağa çalışan Fransa əslində beynəlxalq arenada qırğı rolunda çıxış edir, xalqların azadlıq və ədalətlə bağlı arzularını süngü ilə qarşılayır. Fransa bü gün Korsikada XVIII əsrdə törətdiyi bəşəri cinayətləri təkrarlamaqda davam edir. Görünür 256 il ərzində Korsikada törətdiyi bəşəri cinayətlərə görə cəzasız qalması Fransada “arxayınçılıq sindromu“ yaratmışdır. Əks halda hansı hünər ilə Makron Fransası dünyanın gözü qarşısında Korsikanı tam informasiya blokadasına alar, antiterror əməliyyatlar adı altında adanın azadlıq mübarizəsinə qarşı repressiv tədbirlər görə bilərdi. Artıq Azad Korsika Partiyasının onlarla üzvü separatçı və terrorçu damğası ilə həbs olunmuşdur. Fransa üçün “yaxsı” və “pis” separatçı-terrorçu vardır. Qarabağda bir nömrəli separatçı-terrorçu Araik Arutyunyan rəsmi Paris üçün “yaxşı” terrorçu hesab olunur, Azad Korsika Partiyasının üzvləri isə “pis” terrorçu statusundadır. Erməni terrorçu Araikin şərəfinə Fransada qəbullar təşkil olunur, mətbuatda separatçı və terrorçu baxışlarının təbliğinə maksimum şərait yaradılır, korsikalıların azadlıq mübarizəsinin liderləri isə həbsxanalara atılır. Bu, ikili standartların ən bariz nümunəsidir.
Ermənistanda terrorçuluq dövlət ideologiyası səviyyəsinə yüksəldilibdir. Fransa belə bir dövlətə tam dəstək verir. Ermənistan və Fransa liderləri isə bir-birinə “bacı” deyirlər. Fransa doğrudanmı kiçik “bacı”sının pis yola düşdüyündən xəbərsizdir? Yoxsa eyni yolun elə yoldaşlarıdırlar? Belə davam etsə, beynəlxalq siyasətin onsuz da tükənməkdə olan abır-həyası tam qeybə çəkiləcək. Bu vəziyyətdə susmaq və kənar müşahidəçi qismində qalmaq qəbuledilməzdir. Formalaşmış şəraitdə aşağıdakı addımların atılmasını zəruri hesab edirik:
Əvvəla, Fransa hökuməti Korsikaya qarşı beynəlxalq hüquq normalarını kobud şəkildə pozaraq tətbiq etdiyi repressiya siyasətinə son qoymalıdır.
İkincisi, Avropa Şurası ayri-ayrı dövlətlərdə insan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsi siyasətində selektiv yanaşma prinsipindən əl çəkməli, AŞPA Korsikaya Fransanın törətdiyi qeyri-insani hərəkətlərə qiymət vermək üçün faktaraşdırıcı missiya göndərməlidir. Bu missiyanın tərkibinin müəyyən edilməsinə olduqca həssas yanaşılmalıdır. Frankofillərdən tərtib ediləcək missiyanın hansı hesabatı hazırlayacağını proqnozlaşdırmaq çətin deyildir.
Üçüncüsü, özünü dünyada demokratiyanın bayraqdarı kimi təqdim edən ATƏT-in Demokratik Təsisatlar və İnsan haqları Bürosu da Korsikada yaşanan dramatik proseslərlə bağlı fəal hərəkətlərə keçməli, vəziyyəti yerində araşdırmalı və obyektiv mövqeyini ortaya qoymalıdır.
Dördüncüsu, Fransanın Korsikadakı repressiv hərəkətləri ilə bağlı məsələnin BMT Təhlükəsizlik Şurasının (TŞ)gündəliyinə salınması və müvafiq hüquqi-siyasi addımların atılması zəruridir.
Nəhayət, Fransanın BMT TŞ-ın daimi üzvu olaraq malik olduğu veto hüququndan siyasi ambisiyalarını müdafiə etmək üçün yararlanmaq praktikasına son qoyulmalıdır.
Korsika Fransa deyildir və nida işarəsi.

ELMAN NƏSİROV
MİLLİ MƏCLİSİN DEPUTATI,
SİYASİ ELMLƏR DOKTORU, PROFESSOR