Fransanın vasitəçilik mandatından imtina etməyin vaxtı çoxdan keçib – Anar Əsədli
Fransanın vasitəçilik mandatından imtina etməyin vaxtı çoxdan keçib – Anar Əsədl
“Özü işğalçılıq siyasəti yürüdən Fransa Qarabağla bağlı hansı ədalətli mövqedən çıxış edə bilər axı?!”
Bu günlərdə Ermənistanda olan Fransa prezidentliyinə namizəd, hazırda İl-de-Frans şəhər şurasının sədri, Respublikaçılar Partiyasının nümayəndəsi Valeri Pekres gizli şəkildə Qarabağa qanunsuz səfər edib. Bu və digər səviyyədə ilk dəfə deyil ki, Fransa nümayəndələri Azərbaycan ərazisinə qanunsuz səfər edir. Bu, heç də adi məsələ deyil. Valeri Pekres hələ parlamentdə təmsil olunan millət vəkili olmasa belə, onun səfəri daha ciddi mövqedən xəbər verir.
Kimliyindən aslı olmayaraq, bu cür məsuliyyətsiz və təxribatçı davranışlar qəbuledilməzdir. Xüsusən Fransa kimi Qarabağ münaqişəsinin həll olunmasında vasitəçilik missiyasını daşıyan ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədr ölkəsi tərəfindən… Nəzərə alsaq ki, həmsədr ölkələr neytrallığı və vasitəçilik missiyasında qərəzsizliyi təmin etməlidir, bu səfər(lər) ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədri kimi Fransanın neytrallığına kölgə salır. Əbəs yerə ötən yazımda Brüssel görüşünün əhəmiyyətini vurğulayarkən “Bizim həm də Minsk qrupu təcrübəmizin olduğunu unutmaq olmaz” deməmişdim. Çünki başda Fransa olmaqla bu dövlətlət 30 ildir missiyalarına kölgə salmaqla məşğuldur.
2020-ci il 27 sentyabr-9 noyabr tarixləri arasında davam edən 44 günlük Vətən müharibəsi fransız şirkətlərinin Dağlıq Qarabağ və ətraf rayonlardakı qanunsuz fəaliyyəti sonlandırdı. Maraqlıdır ki, məhz bundan sonra Fransa Parlamenti Dağlıq Qarabağda yaradılan qondarma “Arsax Respublikası”nı tanıdığını bəyan etdi.
Nəzərə alsaq ki, belə provokativ addımlar artıq dəfələrlə baş verib, ciddi addımlar atılmalıdır. Düzdür, Fransanın Azərbaycanının lehinə münasibətini təmin etmək üçün tarazlaşdırılmış xarici siyasət kontekstində müxtəlif addımlar atıldı. Lakin Fransanın Ermənistanla tarixi-siyasi bağlarının, iqtisadi maraqlarının olduğunu, Rusiyadan sonra Ermənistana investisiya yatıran ikinci ölkə olduğunu, erməni lobbisinin ən geniş yayıldığı və siyasi dayaqlarının möhkəm olduğunu nəzərə alsaq, Fransadan neytral münasibət gözləmək, ölüdən can istəməyə bərabər bir şey olar. Ona görə də, Azərbaycan qanunvericiliyini pozan belə şəxslərin adını ölkəmizə girişi qadağan olunan xarici ölkə vətəndaşlarının siyahısına salmaqdan daha ciddi addımlar atılmalıdır.
Minsk Qrupuna həmsədr kimi daxil olan Fransa bu mandatdan Ermənistanı müdafiə etmək üçün diplomatik üstünük kimi istifadə etməyə çalışır. Cənubi Qafqazdakı maraqlarını Ermənistanın əli ilə həyata keçirmək üçün vasitəçilik mandatından siyasi qazanc mənbəyi kimi faydalanmağa cəhd edir. Bu baxımdan artıq bu dövlətin vasitəçilik mandatından imtina etməyin vaxtı gəlib və keçib artıq. Sağlam vasitəçilik heç vaxt qərəzli ola bilməz. Ona görə də selektiv yanaşmadan qəti şəkildə imtina edilməlidir. Əks halda biz Ermənistandan bu yöndə heç nə tələb edə bilməyəcəyik.
Fransa çox ədalətdən danışırsa, Afrikada Ruanda, Əlcəzair, Benin, Qabon, Burkina-Faso, Qana, Kamerunda törətdiyi qətliamları xatırlasın. Kamor adalarının ərazi bütövlüyünü pozub, işğalçılıq siyasəti yürütdüyünü unutmasın. Fransa hələ də Cibuti, Seneqal, Qabon, Çad, Mərkəzi Afrika Respublikası və Fildişi Sahilində 6 hərbi baza saxlayaraq, Afrikada nüfuzunu davam etdirir. Keçmiş müstəmləkəsi olan 14 Afrika ölkəsindən hər il xərac alır. Əgər bu dövlətlərdən hansındasa siyasi hakimiyyətdəki liderlər “vergi”ni Fransaya verməkdən imtina edirsə, dərhal ona qarşı ya sui-qəsd təşkil edilir, ya da inqilab yolu ilə hakimiyyətdən uzaqlaşdırılır. Bu dövlət Qarabağla bağlı hansı ədalətli mövqedən çıxış edə bilər axı?!
